ประวัติจังหวัดระนอง

             ประวัติจังหวัดระนอง

   ระนอง หรือเมืองแร่นอง เดิมเป็นหัวเมืองเล็กๆ มีฐานะเป็นเมืองขึ้นของเมืองชุมพร มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีของไทย โดยแบ่งการปกครองออกเป็น 2 เมือง คือ เมืองระนอง และเมืองตระ ซึ่งอยู่ในการปกครองของเมืองชุมพร เจ้าเมืองมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวง เรียกชื่อตามนามเมืองว่า "หลวงระนอง" ครั้นต้นสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ มีชาวจีนฮกเกี้ยน ชื่อ " คอซู้เจียง " ได้ยื่นขอประมูลอากรดีบุกในเขตเมืองระนองและเมืองตระซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดอนุญาตพร้อมกับพระราชทานบรรดา ศักดิ์ให้คอซู้เจียงเป็น หลวงรัตนเศรษฐี ดำรงตำแหน่งนายอากรเมืองตระ และ เมืองระนอง ในปี 2397 ตำแหน่งเจ้าเมืองระนองว่างลง เนื่องจากหลวงระนองป่วยถึงแก่กรรม พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนบรรดาศักดิ์ หลวงรัตนเศรษฐี (คอซู้เจียง) ขึ้นเป็นพระรัตนเศรษฐี เป็นเจ้าเมืองระนอง 

เมื่อพม่าตกเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ และรัฐบาลอังกฤษได้จัดการปกครองหัวเมือง ที่ได้ไปจากพม่าเข้มงวดกวดขันขึ้น โดยลำดับมาถึงเขตต่อแดนพระราชอาณาเขตทางทะเลตะวันตก ในเวลาต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริว่าเมืองระนองและเมืองตระ เป็นเมืองขึ้นอยู่ในเมืองชุมพรจะรักษาราชการทางชายแดนไม่สะดวก จึงโปรดฯ ให้ยกเมืองตระและเมืองระนอง เป็นหัวเมืองจัตวาขึ้นตรงต่อกรุงเทพมหานครและทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เลื่อนบรรดาศักดิ์พระรัตนเศรษฐี (คอซู้เจียง) ขึ้นเป็นพระยารัตนเศรษฐี เป็นผู้ว่าราชการเมืองระนอง เมื่อ พ.ศ. 2405 และ ในปี พ.ศ. 2420 สมัยพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าอยู่หัว ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็นพระยาดำรงสุจริตมหิศรภักดี ระนองมีฐานะเป็นหัวเมืองอิสระ และต่อมาได้ยกฐานะเป็นจังหวัดและได้มีการยุบเมืองตระเป็นอำเภอ เรียกว่าอำเภอกระบุรี โดยให้ขึ้นกับจังหวัดระนองตั้งแต่นั้นมา ระนองในอดีตนั้นมีความสำคัญในฐานะที่เป็นเมืองดีบุก เมืองชายแดน เมืองคอคอดกระ และเมืองเสด็จประทับแรม

สัญลักษณ์ประจำจังหวัดระนอง

ตราประจำจังหวัดระนอง มีความหมายดังนี้

เลข 5 หมายถึง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระปิยมหาราช รัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

ปราสาท หมายถึง พระที่นั่งรัตนรังสรรค์

ภูเขา หมายถึง ภูเขานิเวศน์คีรี

พานแว่นฟ้า หมายถึง ชาวจังหวัดระนอง

คำขวัญประจำจังหวัดระนอง

"คอคอดกระ ภูเขาหญ้า กาหยูหวาน ธารน้ำแร่ มุกแท้เมืองระนอง"

สภาพทั่วไปของจังหวัดระนอง

ที่ตั้งและอาณาเขต

ระนองเป็นจังหวัดแรกบนฝั่งทะเลอันดามัน ตั้งอยู่บนส่วนที่แคบที่สุดของคาบสมุทรมลายู ระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิกกับมหาสมุทรอินเดีย อยู่ทางด้านทิศตะวันตกของภาคใต้ ประมาณละติจูดที่ 10 องศาเหนือ และลองติจูดที่ 99 องศาตะวันออก ห่างจากกรุงเทพมหานครตามเส้นทางรถยนต์ถนนเพชรเกษมประมาณ 580 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 3,298,045 ตารางกิโลเมตร มีลักษณะรูปร่างเรียวยาวและแคบ ความยาวจากเหนือสุดถึงใต้สุดประมาณ 169 กิโลเมตร ความกว้างประมาณ 44 กิโลเมตร ส่วนที่แคบที่สุดประมาณ 9 กิโลเมตร บริเวณคอคอดกระในเขตอำเภอกระบุรี มีอาณาเขตดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อ อำเภอท่าแซะ จังหวัดชุมพร และสหภาพพม่า

ทิศใต้ ติดต่อ จังหวัดสุราษฎร์ธานี และอำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา 

ทิศตะวันออก ติดต่อ อำเภอเมืองชุมพร อำเภอสวี และอำเภอพะโต๊ะ จังหวัดชุมพร 

ทิศตะวันตก ติดต่อ ทะเลอันดามันและแม่น้ำกระบุรี พรมแดนไทยกับสหภาพพม่า

ลักษณะภูมิประเทศ

ประกอบด้วยภูเขา ทิวเขาประมาณร้อยละ 86 ของพื้นที่ บนเขตเทือกเขาภูเก็ตและมีที่ราบประมาณร้อยละ 14 ของพื้นที่ แบ่งออกเป็น 2 เขตดังนี้

1.เขตภูเขาและที่สูง อยู่ทางด้านตะวันออกของจังหวัด เป็นเทือกเขาที่ต่อเนื่องจากเทือกเขาตะนาวศรีวางตัวในทิศทางจากเหนือไปใต้ และลาดเอียงสู่ทะเลอันดามัน เป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำลำธารที่สำคัญ เช่น แม่น้ำกระบุรี คลองละอุ่น เป็นต้น

2.เขตที่ราบชายฝั่ง พื้นที่ด้านตะวันตกของจังหวัด เป็นบริเวณที่ถูกทับถมเป็นที่ราบ ซึ่งเป็นที่ราบแคบ ๆ กว้างประมาณ 5-20 กิโลเมตร พบบริเวณชายฝั่งทะเลและสองฝั่งลำน้ำ สภาพดินไม่ค่อยอุดมสมบูรณ์ไม่เหมาะแก่การเกษตร เพราะเป็นดินร่วนปนทราย ชั้นล่างเป็นดินเหนียว หินลูกรัง และหินชั้นไม่อมน้ำ หน้าแล้งดินจะแห้งอย่างไรก็ตามระนองยังมีหาดทรายที่สวยงามหลายแห่ง เช่น หาดบางเบน หาดประพาส บริเวณน่านน้ำยังมีเกาะต่าง ๆ ประมาณ 62 เกาะ เช่น เกาะพยาม เกาะช้าง เกาะสินไหง เกาะเหลา เกาะค้างคาว เป็นต้น

ลักษณะภูมิอากาศ

อยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ทำให้มีฝนตกชุกเกือบตลอดปี เฉลี่ยประมาณ 200 วัน ต่อปี ปีหนึ่งมี 2 ฤดู คือฤดูร้อนและฤดูฝน

ฤดูร้อน ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม มีอากาศร้อนมากและนับวันจะร้อนมากขึ้น เนื่องจากสภาพแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป

ฤดูฝน แบ่งออกเป็น 2 ช่วง เพราะได้รับอิทธิพลของลมแตกต่างกัน ช่วงที่หนึ่งระหว่างเดือนมิถุนายนถึงตุลาคม มีฝนตกชุกมาก เนื่องจากได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จากทะเลอันดามัน

ช่วงที่สอง ระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงมกราคม ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ พัดมาจากฝั่งอ่าวไทย ทำให้มีฝนตกเบาบาง อุณหภูมิไม่สูงนัก อากาศเย็นสบาย อุณหภูมิ มีความแตกต่างกันไม่มากนักระหว่างเดือนที่มีอุณหภูมิสูงที่สุดกับเดือนที่มีอุณหภูมิต่ำที่สุด มีอุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 26-28 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝน ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยประมาณ 4,100 มิลลิเมตรต่อปี

ประชากร

จังหวัดระนอง มีประชากรทั้งสิ้น 160,631 คน เป็นชาย 82,626 คน เป็นหญิง 78,005 คน (ข้อมูล ณ เดือน ธันวาคม พ.ศ. 2543) ประชากรมีรายได้เฉลี่ยต่อคนต่อปี 123,435 บาท (ข้อมูลปี 2540) ประชากรส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในชนบท นับถือศาสนาพุทธ รองลงมาคือศาสนาอิสลาม

เขตการปกครอง

จังหวัดระนอง แบ่งการปกครองออกเป็น 4 อำเภอ 1 กิ่งอำเภอ 30 ตำบล 172 หมู่บ้าน 50,254 หลังคาเรือน เทศบาล 6 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 26 แห่ง (ข้อมูลปี 2544) อำเภอต่างๆ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอละอุ่น อำเภอกะเปอร์ อำเภอกระบุรี กิ่งอำเภอสุขสำราญ สภาพทางเศรษฐกิจและสังคม

ทรัพยากรธรรมชาติ

ระนองถือได้ว่าเป็นจังหวัดที่มีทรัพยากรที่สมบูรณ์จังหวัดหนึ่ง มีแร่ธาตุที่สามารถทำรายได้ให้แก่จังหวัดเป็นจำนวนมากในแต่ละปี ได้แก่ แร่ดีบุก วุลแฟรม เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีป่าไม้ที่สมบูรณ์ มีไม้ที่สำคัญได้แก่ ไม้ยาง ยูง อินทนิน ไม้ตะเคียน ไม้ตาเสือ

ดอกไม้ประจำจังหวัด

โกมาซุม  คือกล้วยไม้ป่าชนิดหนึ่ง มีชื่อว่า   “ เอื้องเงินหลวง ”

 Dendrobium  Formasum  (จากหนังสือกล้วยไม้ของ อ.ระพี  สาคะริก)มีลักษณะคล้ายกับดอกแคทลียา  ซึ่งเป็นราชินีดอกกล้วยไม้  พบมากในป่าที่มีความชุ่มชื้นของจังหวัดระนอง โดยเฉพาะเขาน้ำตกหงาวบริเวณอำเภอเมือง ลักษณะลำต้น เป็นปล้อง ๆ เท่านิ้วชี้   เนื้อเยื่ออ่อน ๆ  ใบบาง ๆ   เรียวเล็ก สีเขียวอ่อนถึงแก่  แยกออกสองทาง  โกมาซุมจะออกดอกออกช่อสมบูรณ์สวยงามมาก ลักษณะดอก  มีสีขาว  มีสี่กลีบกลีบใหญ่มีแต้มสีเหลืองอ่อนอยู่ตรงกลางบริเวณใกล้ลิ้น มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ  บานอยู่ได้หลายวัน   โดยจะออกดอกบานสะพรั่ง  ในช่วงเดือน ตุลาคม  ถึง  ธันวาคม  ของทุกปีที่มาของชื่อโกมาซุม มาจากชาวอังกฤษคนหนึ่งชื่อมิสเตอร์ สกอต ซึ่งเข้ามาทำเหมืองแร่  บริษัท ไซมิสติน  ตำบลบางริ้น  อำเภอเมือง  จังหวัดระนอง ได้ตัดดอกไม้ชนิดนี้  ซึ่งพบในป่าแถบนั้น  มาแขวนประดับไว้บริเวณบ้าน  แล้วเรียกว่า“ ฟอร์ม มา ซ่อม ” คาดว่าคงเป็นการเรียกSpecies ของต้นไม้นี้ และคนไทยได้เรียกชื่อต่อ ๆ  มาจนกลายเป็น   “ โกมาซุม ”   ในปัจจุบัน ด้วยความสวยงามของดอกโกมาซุม ซึ่งสามารถพบเห็นได้อย่างดาษดื่นในป่าของจังหวัดระนอง นายจำนง เฉลิมฉัตร ผู้ว่าราชการจังหวัดระนองในขณะนั้นจึงได้ประกาศให้ “โกมาซุม ”   เป็นดอกไม้ประจำจังหวัด

สถานที่ท่องเที่ยว

พระราชวังรัตนรังสรรค์

จุดชมวิวเขาฝาชี

เกาะพยาม

รถสองแถว  เป็นรถที่ใช้เป็นรถประจำทางของจังหวัดระนอง

ขอขอบคุณข้อมูล

จากเว็บไซต์     http://www.osmsouth-w.moi.go.th/osm-introduce.php

(วันที่สืบค้นข้อมูล  1  ตุลาคม  2556 )